مساوی در لوزان

تهران - ایرنا - روزنامه شرق نوشت: ایرانیان هرگز نوروزی به این کشداری تجربه نکرده بودند. ١٣روزی که به اندازه همه ١٣سال گذشته چالش هسته ای، بر اعصاب سوهان کشید و خراش بر جا گذاشت.

در این مطلب که روز شنبه در ستون حرف اول روزنامه منتشر شده، آمده است: از بخت یاریمان بود که کرختی ثانیه های تمام نشدنی لوزان با تعطیلات رسمی همزمان شد که اگر نمی شد، ثانیه های قفل شده، غبار ناگزیر تعلیق را بر همه چیز تحمیل می کرد.

نوروز اما به یاری آمد تا میلیون ها تن با اشتیاقی بیش از تماشای «جام جهانی»، چانه زنی «لوزان» را دنبال کنند و در غیبت روزنامه ها و کم کاری صدا و سیما، نبض شبکه های اجتماعی را با ضربان مذاکرات تنظیم کنند. مسابقه نفس گیری که دقیقه٩٠ آن شامگاه سه شنبه تعیین شده بود، به وقت اضافه کشید و هراس و اضطراب از نحسی را به سبزه ١٣ گره زد.

چانه زنی در لوزان حرف به حرف و واژه به واژه بود و پیشروی به سوی خط پایان، میلیمتر به میلیمترآفتاب سیزدهم فروردین که از نفس افتاد، نفس های بسیاری در ایران و جهان در زندان سینه حبس شده بود.

دو حریف اما بسیار بیش از آن بر روی اسب برنده لوزان شرط بسته بودند که به شکست اعتراف کنند. سودای آشنا کردن شانه های طرف مقابل با خاک نیز مدت ها پیش به بایگانی سپرده شده بود.

لاجرم برخلاف رجز های رسانه ای، تنها گزینه روی میز، یک مساوی آبرومندانه برای دو طرف بود که در زبان دیپلماتیک آن را «برد - برد» نام داده اند. «توافق نامه» حاصل نشد، ناگزیر به «بیانیه» قناعت کردند تا آخرین گره ها در هفته ها و ماه های پیش رو گشوده شود.

اکنون تیم هسته ای کاری ترین تعطیلات همه عمر خود را سپری کرده و به ایران بازگشته. کسانی زانوی غم در بغل گرفته و از تعویض «اسب زین کرده» با «افسار پاره» سخن می گویند.

دیگرانی در هرمنوتیکی یکسره متفاوت از بیانیه، در فضای مجازی و حقیقی پایکوبی راه انداخته و به جشن ایستاده اند.

در روزهای پیش رو به احتمال قریب به یقین، داغ ترین بحث سیاسی ایران، چالش بر سر تاویل متن و حاشیه بیانیه لوزان خواهد بود.

بیانیه لوزان اما یک متن هنری دارای قابلیت خوانش های گوناگون و گاه متضاد نیست. قراری است سیاسی که از زورآزمایی دیپلمات ها روی میز مذاکره تراوش کرده و مکتوب شده است.

روشن است که برای نوشته شدن هر خط آن، «بده بستان» سیاسی صورت گرفته. چیزهایی داده ایم و چیزهایی گرفته ایم. دیپلمات البته معجزه گر نیست. هنر او انجام بهترین بازی با برگ هایی است که در اختیار دارد.

در نمره دادن به کارنامه دیپلمات باید مقدورات را در نظر گرفت نه مطلوبات را. پرسش درست این است که «با در نظر گرفتن مجموعه شرایط و تجربیات گذشته، بهتر از این ممکن بود؟» باقی «اگر» ها و پرسش ها، جمله گی انتزاعی هستند و یکسره خارج از بحث. تیمی که به نمایندگی از ایران به میدان لوزان رفت، زبده ترین ترکیبی بود که سمتی که ماییم در چنته داشت.

حاصل عرق ریزی ذهن این تیم و بدنه اجتماعی حامی آن، دادن چیزهایی و گرفتن چیزهایی شده است. پایان قصه مدت هاست که آشکار شده و «قطعنامه دان» کسی هم پاره نشده. آن طرف هم با وجود خیمه سنگین تحریم، سراب بودن سودای رساندن پشت این طرف به خاک را به چشم دیده. با این نگاه، در لوزان نه اسبی داده شده و نه افساری گرفته شده. امتیازاتی رد و بدل شده که وزن کشی با انصاف آن، شاهین ترازو را با کفه مساوی مماس می کند.